Kritisch denken en mediawijsheid
Hieronder kan je verschillende projecten vinden die focussen op een bepaald thema binnen kritisch denken en mediawijsheid.
Welke thema's vind je op deze pagina?
-
Hoe laat je kinderen filosoferen over (nep)nieuws? | lager onderwijs
Hoe laat je kinderen filosoferen over (nep)nieuws?
Waar komt mijn mening vandaan? Wanneer is iets waar? Denken we met ons gevoel of ons verstand? Wie bepaalt wat waarheid is?
Kinderen groeien op in een wereld met een steeds snellere digitale informatiestroom en zijn letterlijk één klik verwijderd van een veelheid aan informatie over alle denkbare onderwerpen. Het is onmogelijk om kinderen af te schermen voor nepnieuws, maar we kunnen hen op jonge leeftijd wel kritisch leren omgaan met de lawine aan informatie die op hen afkomt.
Kritikat wil het kritisch denken over mediaboodschappen bij kinderen uit de basisonderwijs stimuleren. Samen met schrijfster Isabelle Desegher en met steun van Mediawijs werden verschillende filosofische verhalen geschreven waarin de Kritikat als rolmodel in de huid van een filosofische detectivekat de kinderen op een speelse manier helpt om feit en fictie van elkaar te leren onderscheiden. Via prikkelende denkverhalen met vragen en oefeningen leren kinderen samen met de Kritikat de meest voorkomende drogredeneringen herkennen en nieuwsberichten die met de feiten een loopje nemen, ontmaskeren. De filosofische verhalen bieden voorbeelden van denkfouten die kinderen alert maken voor manipulatie en vormen de voorbereiding om in een tweede fase met dezelfde kritische bril mediaboodschappen te onderzoeken.
Hoe laat je kinderen filosoferen over (nep)nieuws?
Met het project NieuwsWijsNeuzen! maken we kinderen (8-12 jaar) weerbaarder tegen desinformatie door in te zetten op nieuwswijsheid, zowel aan de zijde van (jeugd)journalisten als aan de zijde van kinderen. Ten eerste werken we voor journalisten in cocreatie een child policy en conversatiegids uit: aanbevelingen voor verantwoorde berichtgeving rond desinformatie op maat van kinderen. Deze aanbevelingen omvatten onder meer ethische richtlijnen over hoe te berichten over nepnieuws op maat van kinderen en hoe te reageren op vragen die binnenkomen rond desinformatie.Ten tweede voorzien we innovatief educatief materiaal voor kinderen, gericht op het kennismaken met journalistiek, het debunken van desinformatie en het kritisch denken over media. Dit materiaal is inzetbaar in de Leerlijn Mediawijsheid in het lager onderwijs.Ten derde omvat het project een checkpunt voor desinformatie op sociale media, waar kinderen berichten waarover ze twijfelen, naartoe kunnen sturen. Dit checkpunt ondersteunt zowel journalisten, kinderen als onderzoekers, omdat het toelaat desinformatie te monitoren en te counteren. Dit project is een samenwerking tussen onderzoeksgroepen (Arteveldehogeschool, Odisee onderzoekskern ExploRatio, Universiteit Antwerpen), de nieuwsmediasector (VVJ), het mediawijsheidsveld (imec-Mediawijs), kennisinstellingen (Scivil, KeKi) en ontwikkelingspartner (Het Geluidshuis).
